علاج روماتیسم زانو چییست؟
درمان روماتیسم مفصلی پا
باید بدانیم مفصل زانو هم مانند هر مفصل دیگری در بدن ممکن است درگیر بیماری روماتیسم مفصلی شود و به علت این بیماری آسیب ببیند. روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید زانو) می تواند منجر به درد، خشکی، تغییر شکل و ناتوانی مفصل زانو شود. معمولاً بعد از فعالیت های فیزیکی مانند پیاده روی که طی آن نیروی وزن بدن بر روی مفصل زانو وارد میشود، شدت درد ناشی از روماتیسم مفصلی هم افزایش مییابد.
انواع روماتیسم مفصلی
درد روماتیسم اغلب در زمان استراحت بروز میکند و در مراحل پیشرفته تر موجب ناراحتی شدید بیمار در زمان خواب میشود. دکتر مؤیدفر جراح ارتوپد و فوق تخصص زانو در مقاله ۵ درمان روماتیسم مفصلی زانو اینگونه بیان میکند: “این بیماری در بهترین حالت تنها موجب کاهش قدرت تحرک بیمار و کاهش دامنه حرکت مفصل زانو میشود که در این حالت، استفاده از داروهای ضد روماتیسم و نیز داروهای استروئیدی به صورت تزریق داخل وریدی میتواند در بهبود نسبی علائم بیماری مؤثر واقع شود.
عاقبت بیماران روماتیسم مفصلی
اما بدترین حالت از بیماری روماتیسم مفصلی میتواند شامل تخریب کامل مفصل زانو، پوکی شدید استخوان و کاهش توانایی فیزیکی بیمار باشد. این بیماری در مراحل پیشرفته از طریق جراحی تعویض مفصل زانو درمان میشود و در این شرایط، نتایج درمان کمتر قابل پیشبینی خواهد بود.” در صورتی که قصد تعیین وقت ملاقات با دکتر مویدفر فوق تخصص زانو و یا مشاوره در خصوص مشکل روماتیسم مفصلی زانو را دارید، لطفاً با شمارههای ۰۳۱۳۱۳۱۵۸۷۰ –۰۳۱۳۱۳۱۵۸۷۱ تماس حاصل فرمایید.
روماتیسم مفصلی
روماتیسم مفصلی یک بیماری التهابی است که باعث درد، ورم و التهاب مفصل زانو میشود. در برخی موارد ممکن است سطوح پوشاننده مفصل زانو هم در اثر این بیماری آسیب ببیند. بیماری روماتیسم مفصلی به عنوان یک بیماری خود ایمنی شناخته میشود. سیستم ایمنی بدن انسان در حالت معمول آنتی بادی هایی را تولید میکند که به باکتری ها و ویروس های بیماری زا حمله میکنند و آنها را از بین میبرند.
اما در افرادی که به بیماری های خود ایمنی مبتلا میشوند، سیستم ایمنی بدنشان آنتی بادی هایی بر علیه بافت های سالم خود بدن تولید میکند که به این بافت ها حمله میکنند. علت بروز این بیماری ها به درستی مشخص نیست. به نظر می رسد که در بعضی افراد، احتمال ابتلاء به چندین بیماری مختلف از جمله چند بیماری خود ایمنی به طور همزمان زیاد است.
در بیمارانی که از روماتیسم مفصلی زانو رنج میبرند، آنتی بادی ها بر علیه غشای پوشاننده سطح مفصل که “سینوویوم” نام دارد، ساخته میشود. در نتیجه، در داخل و اطراف مفصل زانو التهاب ایجاد میشود. به مرور زمان این التهاب باعث آسیب دیدگی مفصل زانو و سطوح مفصلی و نیز ساییدگی سر استخوان هایی که در مفصل زانو قرار دارند، خواهد شد.
علائم روماتیسم مفصلی
نشانه های روماتیسم مفصلی در مراحل اولیه آن ممکن است خیلی مبهم و مشابه با علائم بسیاری از بیماریهای دیگر باشد. همچنین نوع و شدت علائم این بیماری در بیماران مختلف ممکن است متفاوت باشد.
شایع ترین علائم روماتیسم مفصلی عبارتند از:
- درد زانو
- داغی مفاصل
- ورم مفاصل
- ورم غدد
- بیحالی و ضعف شدید
- خشکی مفاصل در اول صبح
- تب
- کم اشتهایی یا کاهش وزن
- ایجاد برآمدگی های سفت در زیر پوست
تشخیص زودهنگام روماتیسم
بیماری روماتیسم مفصلی زانو را نمی توان تنها با انجام یک آزمایش به طور قطعی تشخیص داد، بنابراین متخصص زانو در اصفهان معمولاً برای تشخیص این بیماری از یک سری آزمایش های مختلف استفاده میکنند. این آزمایش ها با هدف بررسی ساختار مفصل زانو و یا اندازه گیری میزان التهاب موجود در بدن انجام می شود. مهم ترین این آزمایش ها شامل موارد زیر است:
سرعت رسوب گلبول قرمز (که به اختصار به آن EST گفته میشود):
- این یک آزمایش خونی است که طی آن سرعت رسوب گلبول های قرمز خون به ته یک لوله آزمایش اندازه گیری می شود. هر چقدر این سلول ها با سرعت بیشتری ته نشین شوند، شدت التهاب موجود در بدن بیشتر است.
عامل روماتوئیدی (RF):
- در حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از افرادی که پروتئینی به نام عامل روماتوئیدی در خون آنها وجود دارد، به بیماری روماتیسم مفصلی مبتلا هستند.
عکسبرداری اشعه ایکس و ام آر آی:
- گاهی اوقات از این آزمایش های عکس برداری برای تعیین میزان آسیب دیدگی استخوان های مفصل زانو و یا تشخیص ورم بافت های نرم استفاده میشود. همچنین نتایج این آزمایش ها به عنوان مدارک مهمی برای مقایسه با آزمایش هایی که در آینده انجام خواهد شد، نگهداری میشود.
درمان خانگی روماتیسم زانو
از آنجایی که بیماری روماتیسم مفصلی درمان قطعی ندارد، روند معالجه بیماران معمولاً تا پایان طول عمر آنان ادامه خواهد داشت و بیشتر بر تسکین علائم بیماری و نیز جلوگیری از آسیب دیدگی بیشتر زانو و یا کاهش سرعت این آسیب ها متمرکز می باشد. بیماران باید این نکته را درک کنند که روماتیسم مفصلی یک بیماری چند سیستمی است و میتواند اندام های متعددی از قبیل ریه ها، مغز استخوان، چشم ها و دستگاه قلبی عروقی را درگیر نماید.
انجام اقدامات خود مراقبتی میتواند به بیماران در کنترل علائم روماتیسم مفصلی زانو کمک کند. ورزش های سبک مانند پیاده روی، شنا و ایروبیک در آب می تواند در تقویت عضلات اطراف مفصل ها تأثیر خوبی داشته باشد. گرم کردن زانو هم به تسکین درد زانو و شل کردن عضلات کمک میکند، اما سرد کردن می تواند باعث کند و مبهم شدن درد می شود. استفاده از تکنیک های ریلکسیشن از قبیل تنفس عمیق، هیپونتیزم درمانی و تجسم خلاق نیز به کاهش درد زانو کمک میکند.
داروی روماتیسم مفصلی
داروهای تجویزی و بدون نسخه زیادی برای درمان روماتیسم مفصلی زانو وجود دارد، اما برخی از این داروها ممکن است عوارض جانبی خطرناکی داشته باشند که بیمار باید حتماً مراقب آنها باشد. معمولاً بیماران این داروها را به صورت ترکیبی مصرف میکنند. رایج ترین داروی روماتیسم مفصلی برای درمان روماتیسم مفصل زانو عبارتند از:
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی:
- این دسته از داروها از قبیل ایبوپروفن (که معمولاً با نام آدویل یا موترین شناخته میشود) و ناپروکسن (یا آلِو)، درد و التهاب را کاهش میدهند. دوزهای بالاتری از این داروها هم وجود دارد که حتماً باید توسط پزشک متخصص زانو تجویز شود.
استروئیدها:
- داروهای کورتیکواستروئید تجویزی از قبیل پردنیزون و متیل پردنیزون (مدرول)، از طریق خاصیت باز دارندگی سیستم ایمنی بدن، به کنترل التهاب و کند کردن روند آسیب دیدگی مفصل کمک میکنند.
داروی ضد روماتیسم (DMARD):
- داروهای ضد روماتیسم می توانند از آسیب دیدگی دائمی مفصل زانو و بافت های آن جلوگیری کنند. داروهای ضد روماتیسم شامل متوترکسات (روماترکس، ترکسال)، لفلونامید (آراوا)، هیدروکسی کلروکوئین (پلاکوئنیل) و غیره میباشد.
مصرف داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی:
- این داروها در تضعیف عملکرد سیستم ایمنی بدن تأثیر دارند و مهم ترین آن ها شامل آزاتیوپرین (ایموران، آزاسان)، سیکلوسپورین (نئورال، ساند ایمون و جنگراف) و سیکلوفسفامید (سیتوکسان) می باشد.
استفاده از داروهای بیولوژیکی:
- داروهای بیولوژیکی در واقع بازدارنده پروتئینهایی به نام سایتوکین ها هستند که باعث ایجاد التهاب در بدن می شوند. مهم ترین داروهای بیولوژیکی شامل اتانرسپت (انبرل)، اینفلیکسیماب (رمیکید) و ادالیمومب (هومیرا) می باشند.
یکی دیگر از روش های مؤثر برای درمان روماتیسم مفصلی، انجام عمل جراحی میباشد که در مواقعی استفاده میشود که داروهای فوق نتواند از آسیب دیدگی مفصل زانو جلوگیری کند یا نتواند شدت این آسیب ها را کاهش دهد. عمل های جراحی برای بیماری روماتیسم مفصلی شامل ترمیم تاندون و تعویض کامل مفصل می باشد. در جراحی تعویض مفصل، یک مفصل مصنوعی به جای مفصل آسیب دیده زانو قرار داده می شود.
تزریق داخل مفصل زانو
تزریق استروئید به داخل مفصل زانو می تواند ورم، درد و خشکی این مفصل را کاهش دهد. اما تزریقات مکرر ممکن است باعث خرابی بیشتر مفصل زانو شود. داروهای استروئید را می توان در غشای تاندون ها نیز برای کاهش ورم ناشی از التهاب پوشش تاندون (تنوسینوویت) تزریق کرد.
اما این درمان با وجود آنکه میتواند در کاهش التهاب بسیار مؤثر باشد، در عین حال ممکن است باعث تشدید پارگی تاندون زانو شود. برای درمان روماتیسم مفصلی زانو روش های غیر جراحی دیگری مانند استفاده از زانو بند طبی، ورزش های زانو، فیزیوتراپی و … وجود دارد.
جراحی سینووکتومی
مشکل بیمار در مراحل اولیه بیماری روماتیسم مفصلی، اغلب شامل درد، ورم و خشکی و قفل شدگی مفصل زانو میباشد. تولید مایع مفصلی هم افزایش می یابد و به تدریج بسیاری از علائمی که مربوط به سینوویوم یا همان لایه پوشاننده سطح مفصل هستند، بروز پیدا میکنند. در اغلب موارد، عمل سینووکتومی یا حذف غشای سینوویوم از سطح داخلی مفصل می تواند باعث کاهش علائم التهاب و ورم زانو در طی یک دوره زمانی معین شود.
البته این دوره زمانی غالباً طولانی است. حذف غشای سینوویوم ممکن است از طریق تزریق مستقیم یک داروی سمی برای سلول ها به درون فضای مفصل انجام شود. علاوه بر آن، امکان انجام این جراحی به روش آرتروسکوپی و با حداقل تهاجم نیز وجود دارد.
تعویض مفصل زانو در اصفهان
در مواردی که آسیب دیدگی سطوح مفصل زانو به اندازه ای پیشرفت کند که پوشش سطح داخلی این مفصل به طور کامل از بین برود یا باعث درد، ورم و خشکی شدید و بی وقفه زانو شود و یا مفصل زانو به صورت پیوسته تغییر شکل پیدا کند و عملکرد کلی آن ضعیف شود، از عمل جراحی تعویض مفصل زانو برای درمان آن استفاده می شود.
این شدت از بیماری اغلب باعث ضعیف شدن و ناتوانی بیش از حد زانو میشود. اگر درمان های عمومی، مصرف دارو، آتل بندی و استفاده از وسایل کمکی و ارتز، اثربخشی کافی را در رفع علائم التهاب نداشته باشد، جراحی تعویض مفصل زانو انجام میشود.
فوق تخصص عمل آرتروپلاستی زانو در اصفهان
در جریان عمل جراحی تعویض مفصل زانو، ابتدا بیهوشی عمومی بر روی بیمار اعمال میشود و سپس جراح یک برش بر روی مفصل زانو ایجاد میکند، استخوان کشکک را کنار می زند و سطوح آسیب دیده مفصل را میبرد و جدا میکند. پس از آنکه مراحل آماده سازی سطح مفصل به طور کامل انجام شد، جراح زانو یک مفصل مصنوعی به جای آن قرار می دهد.
جراح قبل از آنکه بریدگی مفصل را با بخیه ببندد، ابتدا با خم و راست کردن زانوی شما، مفصل مصنوعی جدید را امتحان می کند و تنظیمات لازم را بر روی آن انجام میدهد تا از عملکرد درست آن اطمینان حاصل کند. جراحی تعویض مفصل زانو معمولاً حدود ۲ ساعت زمان میبرد.
درمان آرتریت روماتوئید
بعد از جراحی تعویض مفصل، بیمار معمولاً بین ۳ تا ۵ روز در بیمارستان میماند. انجام درمان های فیزیوتراپی و توانبخشی بعد از مرخص شدن از بیمارستان میتواند به بهبودی سریع تر بیمار کمک کند. در بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی که در حالت عادی اضافه وزن ندارند، حتی در صورتی که سایر مفاصل بدن آسیب ببیند و عملکرد کلی آن ها ضعیف شود، مفصل مصنوعی تعویض شده دچار فرسودگی نمیشود و معمولاً تا پایان عمر بیمار دوام خواهد داشت.